Over de grens

Ik tref haar in de woonkamer waar ze stokstijf stil staat: haar ogen flitsen door de kamer en ze praat afwerend en hard.

“mijn moeder is zo boos! Ze woont al 1,5 jaar op deze afdeling, maar ze wil nog steeds naar huis. Voor ons als familie, maar ook voor de verzorging is dit moeilijk”, zegt haar dochter tegen me.


Wat ik zie is misschien aan de oppervlakte boosheid, maar ik voel vooral veel angst. Ik neem haar mee naar haar kamer waar ze misschien wat veiliger is en daar vertelt ze me wat er is: 

“ze komen zomaar binnen gestormd (ze onderstreept dit met gebaren en bewegingen) en dan denk ik, Oh, gaat dat zomaar??”. Ik voel, terwijl ik mijn handen op haar rug en haar buik heb liggen, dat er angst is omdat er over haar grenzen gegaan wordt. Niet alleen in haar kamer, maar ook in haar persoonlijke ruimte. Natuurlijk gebeurt dit met alle goede bedoelingen, maar voor haar voelt het zo.


Margriet is een erg gevoelige vrouw en nu ze dementie heeft nog veel meer! Nare bijkomstigheid is dat ze niet meer zo goed kan zeggen waar haar grenzen liggen; ze kan alleen maar reageren met heel veel stress en die voel ik door haar lichaam gieren.

Als iemand met dementie zoveel stress heeft en al zolang, dan zie (en voel) ik dat het lichaam dit nauwelijks zelf meer kan reguleren. Er is continue onveiligheid en de Verkeerstoren staat de hele tijd aan. Ogen flitsen door de kamer en het hele lichaam staat de hele tijd strak.


Deze mevrouw ziet alleen een uitweg in het “naar huis gaan” , naar de veiligheid die ze kende. 

Het duurt in de behandeling echt wel even voordat haar lichaam zich overgeeft en heel even in een, zij het korte, ontspanning komt. Ze gaat eindelijk zitten en zucht diep.

Ik ben intens blij: haar lichaam weet tóch nog hoe het moet, ontspannen. En ik kan haar, door het contact met mijn handen, weer laten voelen dat ze misschien toch veilig genoeg is. Bij zichzelf.


Nieuwsgierig wat ik kan doen voor een bewoner met dementie? Ik geef ook workshops voor verzorgenden om te laten zien dat Cranio echt iets kan doen, ook voor het team!

Naar binnen

16 oktober 2025
Ik kom al enkele jaren bij hem: hij heeft Parkinson èn dementie. Ik ken hem als een snel overprikkelde man die niet meer kan vluchten voor alle herrie en mensen om hem heen en hierdoor af te toe wat overkookt. Dit doet hij in stilte; hij verstijft letterlijk, maar in zijn lichaam kookt hij over. Mijn behandeling doet hem altijd diep ontspannen: zijn lichaam laat spanning los en hij kan alle stress over al die prikkels loslaten. Maar ineens is het anders: de laatste keer dat ik bij hem was, was hij wel gestrest. Ik voelde al die spanning in zijn lijf. Maar…hij was niet overprikkeld en kookte ook niet over. Heel stilletjes en langzaam was hij de volgende fase van dementie ingegaan: hij trok zich terug binnenin zichzelf en sloot zich af voor al die prikkels. Ik moest goed zoeken in zijn ogen om hem te vinden en ook in zijn lichaam voelde ik hem slechts heel ver weg. Mijn “behandeldoel” veranderde zo: van diepe ontspanning en afvoer van overprikkeldheid, werd het diepe ontspanning en hem weer vinden. Hem laten voelen dat hij nog niet weg is, maar dat ik hem zie en voel. Heel langzaam werd hij wat alerter, keek me aan en was weer wat aanwezig. Zijn vrouw die er bij zat, zag het ook: daar is hij weer even. Hoe verdrietig ook: deze naar binnen gekeerde fase is weer een stap achteruit. Het zich terugtrekken van deze wereld en op weg naar een volgende wereld. Voor mij als Craniosacraal therapeute was het mooi om te voelen, dat ik ook hierin een rol heb en iets kan doen. Hem laten voelen dat hij nog gezien wordt: dat hij er nog is. En voor zijn vrouw fijn om weer in zijn ogen te kunnen kijken en hun liefde daar te voelen.

Zorgen over de Mantelzorger

10 april 2025
Waarom zorgen Mantelzorgers nooit goed voor zichzelf? Waarom denken ze dat zij pas aan de beurt zijn als de ander helemaal verzorgd is, ook als dat nooit is? In mijn praktijk waar ik veel mensen met dementie behandel, spreek ik vaak mantelzorgers. “Zorg je ook wel goed voor jezelf? En anders kom jij ook eens hier op de bank liggen? “, maar ze komen nooit. Ze hebben er geen ruimte voor; niet in hun agenda, niet in hun hoofd en zeker niet in hun lijf. Hoewel de cijfers er niet om liegen: mantelzorgers hebben veel kans op burn out, depressie en allerlei ziektes. Allemaal gekoppeld aan enorme stress! Als je langdurig voor iemand zorgt staat je stress systeem altijd aan: je bent continu alert en gericht op de ander. Wat wordt er van mij gevraagd? Waar moet ik handelen? En als je dan een keer een uurtje voor jezelf hebt, heb je geen idee wat je zou kunnen of willen doen. Dit doet het stress systeem met je: als je altijd áán staat werken je oplossingsgerichtheid en je relativeringsvermogen niet goed meer. Mantelzorgen is één van de zwaarste taken die ik ken. En het liefst gun ik ze een uurtje bij mij op de bank om hun stress systeem wat te reguleren: door diepe ontspanning van het lichaam kan de AAN knop heel even uit en kan het lichaam zich wat herstellen. Hoe kan ik de mantelzorger ondersteunen in hun zware taak? Heb jij een idee? Ik hoor het graag.